ادامه از صفحه یک:
و به تأیید همه اعضا رسیده است، پیشنهاد رئیسجمهور فرانسه به هیچ وجه قدرت اجرایی نخواهد داشت، به این خاطر که جدا از مخالفت دیگر اعضا و به خصوص جمهوری اسلامی ایران با این امر، طرفهای توافقنامه در گذشته، مشخص شده و غیرقابل تغییر هستند.
جدا از موضعگیری جمهوری اسلامی ایران، حتی بعید به نظر میرسد که آمریکا در سایه دولت جو بایدن تمایلی برای محققسازی درخواست حمایتی ایمانوئل مکرون از عربستان سعودی داشته باشد. به خصوص اینکه بایدن از ابتدای دوران فعالیتش تاکنون نه تنها زمینه پررنگ کردن حضور عربستان در توافقات مختلف را فراهم نکرده است، بلکه با تاکید بر موضوعاتی همچون توقف جنگ یمن، قطع حمایتهای تسلیحاتی و تلاش برای احیای برجام این کشور را در منطقه منزویتر از هر زمان دیگری ساخته است. موضوعاتی که تماماً بر ضد منافع پادشاهان آلسعود در منطقه ارزیابی میشوند.
اکنون این سؤال مطرح میشود که چرا رئیسجمهور فرانسه در چنین شرایطی، با اتخاذ سیاستی متفاوت با سیاست آمریکا و دیگر همپیمانان اروپاییاش، در موضوع برجام، درصدد جلب نظر آلسعود برآمده است؟
-
سابقه حمایت عربستان از فرانسه علیه ایران
یک دلیل را میتوان به موضوع حمایت آلسعود از رئیسجمهور فرانسه در جریان انتشار بیانیه مبتنی بر مبارز با تفکرات جدایی طلب اسلامگرا دانست. بیانیهای که با واکنش تند از سوی کشورهای اسلامی به خصوص ایران همراه شد، با این حال عربستان از این اظهارات ماکرون در برابر ایران و دیگر کشورهای مسلمان حمایت و برای تقویت کارزار اسلام ستیزی فرانسه تلاش زیادی کرد.
در سایه این اختلافات به وجود آمده بر سر اسلام و مسلمانان کشورهای منطقه، مکرون به خوبی میداند که نمیتواند تعاملات موثری با جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه برقرار سازد. این در حالی است که همکاری مؤثر عربستان در اجرای خواستههای مقامات فرانسوی این کشور را به یکی از مهمترین متحدان فرانسه در موضوعات مختلف سیاسی، اقتصادی و به خصوص نظامی تبدیل کرده است. امری که نادیده گرفتن آن را برای فرانسویها غیر ممکن ساخته است.
-
تلاش برای افزایش نفوذ بر حاکمان آل سعود
از سوی دیگر، تلاش مکرون بر این است تا با دخالت در روابط ایران و عربستان و حتی ایران با رژیم صهیونیستی بار دیگر اتهاماتی مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در تلاش برای ساخت سلاح اتمی است، تقویت کرده و به این واسطه روند اجرایی شدن مجدد برجام را با کسب امتیازات گوناگون از عربستان سعودی به تأخیر بیندازد. او اکنون سعی کرده در قالب یک واسطه «صادق و متعهد»- آنطور که خودش ادعا میکند- به تقویت ثبات منطقه و کنترل زرادخانههای موشکی بپردازد که بارها بارها جمهوری اسلامی ایران را به خاطر آنها مورد نقد و اتهام قرار داده است.
نباید فراموش کرد که مکرون همواره به عنوان یکی از اصلیترین تامینکنندگان اسلحه و تجهیزات نظامی برای عربستان سعودی بوده و موضعگیری اخیر جو بایدن مبنی بر کنارهگیری از حمایت تسلیحاتی عربستان برای تداوم جنگ یمن، میتواند فرصت مطلوبی را به رئیسجمهور فرانسه دهد تا جایگاه و نفوذش در عربستان را بیشتر از قبل نماید. سال 2015 نیز دو کشور قراردادی تسلیحاتی را به ارزش 10 میلیارد دلار امضا کردند. رقمی بسیار زیاد که بخش عمده آن صرف اداره حملات نظامی در یمن شده است. این حمایتها حتی با کنارهگیری آمریکا، همچنان به قوت خود ادامه خواهند داشت.
-
سنگاندازی بر سر برجام و تسهیل حضور فرانسه در منطقه
در شرایطی که کشورهای اروپایی هنوز با آمریکا برای دستیابی به توافق مجدد با ایران بر سر موضوع برجام به نتیجه نرسیدهاند، موضعگیری دو پهلوی مکرون نه تنها نمیتواند کمکی به پیشروی و سرانجام رسیدن توافقات باشد بلکه زمینه تنشزایی میان کشورهای منطقه علیه جمهوری اسلامی ایران را نیز تشدید خواهد کرد. مکرون با اصرار بر افزایش اعضای موافقتنامه به واسطه حضور عربستان سعودی و اسرائیل سعی دارد، در روند کلی توافقات اختلال ایجاد نماید. او به خوبی میداند که در صورت حاصل شدن توافق میان ایران و آمریکا، جایگاه منطقهای ایران به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. مکرون اما این را نمیخواهد.
این استدلال از این رو عنوان میشود که تمام کشورهای اروپایی بر این امر واقف هستند که نه عربستان سعودی و نه اسرائیل هیچ تمایلی برای احیای برجام نداشته و همواره در طول توافقات پیشین نیز سعی کردهاند از قدرت آن برای جلوگیری از جایگاه منطقهای ایران در خاورمیانه بکاهند.
به نظر میرسد دولت مکرون اکنون قصد دارد تا برنامههای خود در منطقه را به واسطه همپیمانانی پیش برد که هیچ امیدی به بهبودی روابط آنها با جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد. او میتواند با تاکید بر خواستههای اینچنینی به طور غیر مستقیم زمینهٔ سرانجام رساندن توافقات نهایی میان ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا را تا حد امکان محدود سازد. اقدامی که میتواند معادلات سیاسی مکرون برای پررنگ کردن و تقویت حضورش در منطقه برای تسهیل دخالت در امور سیاسی کشورهایی همچون لبنان را به سرانجام برساند.